به نقل از «تسنیم»

چرا به روز دهم ذی‌الحجه «عید قربان» می‌گویند؟

تاریخ انتشار: ۸ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۹۷۶۹۲

استعمال دو مفهوم «نحر» و «قربان» برای روز دهم ذی‌الحجه دو معنای متفاوت را شامل می‌شود. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، روز دهم ذی‌الحجه از مهم‌ترین اعیاد مسلمانان در کنار عید فطر و غدیر شمرده می‌شود. این عید از آن جهت که روز قرب بیشتر بندگان به خداوند متعال است، «قربان» و از آن جهت که حیوانات حلال‌گوشت (شتر، گاو، بز، گوسفندی و .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

..) به خاطر حفظ شعائر الله ذبح می‌شوند، «یوم النحر» و از آن رو که سراسر نور و رحمت است، «عید الأضحی» اطلاق می‌شود. 

«نحر» در لغت عربی به بالای سینه و زیر گلو را گویند و به همان معنای مصطلح ما «ذبح» است؛ در قرآن یک بار از این واژه استفاده شده که آن هم در سورۀ کوثر است، آنجا که می‌فرماید «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ؛فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ»؛ یعنی خداوند در عوضِ عطای کوثر به رسول الله صلی الله علیه و آله که مصداق أتمّ آن، عطای حضرت فاطمه سلام الله علیها است، می‌فرماید دو کار انجام بده: برای پروردگارت نماز بخوان و بعد قربانی کن.

توصیه‌ پیامبر و امیرالمؤمنین علیهما السلام در روز عید قربان

«قربان» نیز از «قُرب» می‌آید؛ در فرهنگ اسلامی به هر چیزی که سبب «قُرب» و نزدیکی انسان به خدا شود واژۀ «قربان» اطلاق می‌شود. به عنوان نمونه در روایتی از امام رضا علیه‌السلام می‌خوانیم: «الصَّلَاةُ قُرْبَانُ کُلِّ تَقِی‏؛ نماز نزدیک کننده متقیان به خداوند متعال است.» این واژه در سه جای قرآن و به همان معنای «تقرب» آمده است:

1. در آیۀ183 آل‌عمران: «الَّذینَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَیْنا أَلاَّ نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّى یَأْتِیَنا بِقُرْبانٍ‏ تَأْکُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جاءَکُمْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلی‏ بِالْبَیِّناتِ وَ بِالَّذی قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ»؛ یعنی «کسانى که گفتند: خدا به ما سفارش کرده است که به هیچ پیامبرى ایمان نیاوریم تا براى ما [ به نشانه صدق نبوتش ] یک قربانى بیاورد که آن را آتش [ غیبى ] بسوزاند، بگو : پیش از من رسولانی دلایل روشن و آنچه گفتید براى شما آوردند؛ اگر صادقید پس چرا آنان را کشتید؟»

2. در آیۀ27 سورۀ مائده که دربارۀ ماجرای هابیل و قابیل است که خداوند عمل یکی را پذیرفت و دیگری را نپذیرفت: «وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قالَ لَأَقْتُلَنَّکَ قالَ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ»؛ یعنی «وداستان دو پسر آدم را [ که سراسر پند و عبرت است ] به درستى بر آنان بخوان، هنگامى که هر دو نفر با انجام کار نیکى به پروردگار تقرّب جستند، از یکى پذیرفته شد و از دیگرى قبول نشد. [برادرى که عملش پذیرفته نشد از روى حسد و خودخواهى به برادرش ] گفت : بى‏‌تردید تو را مى‏‌کشم . [ او ] گفت : خدا فقط از پرهیزکاران می‌‏پذیرد.» 

پاسخ به شبهه‌های عید قربان؛ آیا خداوند به قربانی ما نیاز دارد؟

3. در آیۀ28 احقاف: «فَلَوْ لا نَصَرَهُمُ الَّذینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ قُرْباناً آلِهَةً بَلْ ضَلُّوا عَنْهُمْ وَ ذلِکَ إِفْکُهُمْ وَ ما کانُوا یَفْتَرُون‏»؛ پس چرا معبودانى که به جاى خدا انتخاب کردند به گمان اینکه آنان را به خدا نزدیک کند، آنان را [هنگام نزول عذاب ] یارى نکردند بلکه [گم شدند و ] از دستشان رفتند، این بود [ سرانجام ] دروغشان و آنچه را همواره افترا می‌‏زدند.»

بنابراین استعمال دو مفهوم «نحر» و «قربان» برای روز دهم ذی‌الحجه دو معنای متفاوت را شامل می‌شود، منتها چون ذبح در روز عید آن چیزی است که به واسطه‌اش و با استفاده از او، انسان خود را به خدا نزدیک می‌کند، «قربانی» نیز اطلاق می‌شود، منتها طبق آیات قرآن، قربانی از اهل تقوا پذیرفته می‌شود و سبب قرب عبد به معبود می‌شود و اساساً انجام هر عملی باید موجبات قرب را فراهم آورد. 

انتهای‌پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: قرآن کریم عید قربان قرآن کریم عید قربان روز دهم ذی الحجه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۹۷۶۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چگونه می‌توان راه و روش امام صادق (ع) را الگو قرار داد؟

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی و مدیر موسسه منبر آسمانی با اشاره به روایتی درمورد معیار اصلی مقام هر فردی نزد خداوند اظهار کرد: یکی از اصحاب صادق آل محمد علیهم‌السلام می‌گوید به امام صادق (ع) عرض کردم: آقاجان فلانی چه عبادت، دین و فضلی دارد! کنایه از این‌که خیلی مقامش والاست، اما امام علیه‌السلام سوالی درباره آن شخص از من پرسیدند که تمام معیار‌های مرا در شناخت افراد تغییر داد. امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «فَقَالَ کَیْفَ عَقْلُهُ» «عقل او چگونه است؟»
 عرض کردم: نمی‌دانم بعد امام علیه‌السلام فرمودند: 
«فَقَالَ إِنَّ الثَّوَابَ عَلَى قَدْرِ الْعَقْلِ» «ثواب و پاداش را به اندازه عقل و با معیار خرد می‌دهند نه به مقدار حال و شور.»

داستان مرد عابد بنی اسرائیلی

بعد، امام جعفر صادق (ع) برای من داستانی از عابدی بنی اسرائیلی نقل کردند: همانا مردی از بنی‌اسرائیل خداوند را در جزیره‌ای دریایی که سرسبز و خرم بود عبادت می‌کرد. آن جزیره درختان بسیار و آبی فراوان داشت. فرشته‌ای از آن مکان می‌گذشت که آن عابد را دید. فرشته به خداوند عرض کرد: آیا ثواب این بنده را به من می‌نمایانی؟ خداوند آن را به وی نشان داد، فرشته آن را اندک و ناچیز پنداشت و از این ناهمخوانی ثواب کم و عبادت فراوان آن عابد تعجب کرد به همین خاطر خداوند به فرشته وحی کردند: با او همراه شو. فرشته به صورت انسانی در آن جا فرود آمد. مرد به او گفت: کیستی؟ فرشته گفت: من مردی عابد هستم که، چون آوازه مرتبه و عبادت تو در این مکان به من رسید به نزد تو آمدم تا خداوند را به همراه تو پرستش و عبادت نمایم. فرشته در آن روز با او بود. فردای آن روز فرشته به آن مرد گفت: منزلگاه تو چه سرسبز و خرم است! فقط برای عبادت شایسته است! مرد عابد به او گفت:، اما این‌جا عیبی دارد! فرشته گفت: چه عیبی؟ گفت: برای خداوند ما چارپایی نیست، اگر بر‌ای او الاغی بود او را در این مکان می‌چرانیدیم همانا سبزه‌ها در حال از بین رفتن هستند. فرشته که متعجب شده بود گفت: برای پروردگار تو الاغی نیست؟ (کنایه از اینکه این حرف یعنی چه، مگر خدا جسم است که اعضا و جوارح داشته باشد) گفت: اگر برای خداوند الاغی بود مثل چنین سبزه‌هایی از بین نمی‌رفت. خداوند به آن فرشته وحی فرستاد: «فَأَوْحَى الله إِلَى الْمَلَکِ إِنَّمَا أُثِیبُهُ عَلَى قَدْرِ عَقْلِهِ» «همانا من به میزان عقل او به او پاداش داده‌ام.»

شرح روایت شریف

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: این روایت می‌فرماید: ممکن است کسی دو رکعت نماز مختصر بخواند و ثواب عبادت جن و انس به او داده شود و ممکن است کسی تا صبح شیون و ناله کند و اشک بریزد، اما نماز پر لابه او را به چیزی نخرند. این سخن به شنونده سنگین آمد، برای همین امام جعفر صادق علیه‌السلام برای او داستانی نقل کردند تا ذهن وی مطلب گفته شده را بپذیرد. 

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: امام صادق علیه‌السلام کوتاهی فکر برخی از مردم را با نقل این روایت توضیح می‌دهند و می‌فرمایند: زیبایی و شور عبادت او به‌گونه‌ای بوده است که حتی نظر فرشته‌ای را به خود جلب می‌کند و از شکوه آن سر تعظیم و درخواست در پیشگاه الهی فرود می‌آورد. شور در آن عابد خوب بوده است ولی شعوری در او نبوده است.

مشکل امروز جامعه مسلمانان

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی ادامه داد: متأسفانه، مشکل جامعه اسلامی نیز همین است. در جامعه اسلامی معیار و محک ارزش اعمال و کردار دیگران عقل و معرفت آنان قرار نمی‌گیرد و شور و حال را معیار و محک مرتبه معنوی افراد و گزینش آنان قرار می‌دهند. سینه و نوحه و فریاد و گاه نعره و کشیدن قمه و قداره فراوان است، اما شعور و معرفت اندک است. متأسفانه منبرها، مسجدها، حسینه‌ها، فقط از حال می‌گویند و سفارش می‌کنند که در مکه و طواف چنان کن و نماز و ذکر فراوانی به زائران می‌دهند و وقت فکر و اندیشه برای آنان نمی‌گذارند. وقتی شور فراوان و عقل اندک باشد، یک میلیارد مسلمان نمی‌توانند در تأمین هزینه خود توانا باشند. البته، عقل به معنای چیزی که آدمی را به قرب الهی نزدیک کند منظور ماست. عقلی که با آن به ستایش خداوند ایستاده می‌شود و سلامت دنیا و سعادت آخرت را به همراه دارد.

دو پایه اساسی عقل

این کارشناس مذهبی گفت: عقل دارای دو پایه اساسی است: 
• یکی آن که باعث شود خداوند را عبادت کند و قرب الهی را موجب شود. 

• دیگر آن که به سعادت و نعیم برسد و البته سعادت اخروی بدون تأمین دنیا ممکن نمی‌شود.

حال، یک سوال اساسی از همه مسلمین این است. 

مسلمانی که در تأمین هزینه زندگی خود درمانده است چگونه می‌تواند سلامت دنیا را داشته باشد و کسی که در دنیا سلامت ندارد چگونه به سعادت آخرت دست می‌یابد؟

 ملت ما با انقلاب عظیم و معنوی خود که به عشق امام حسین علیه‌السلام بوده است با معضل اقتصادی و ناتوانی در تأمین نان شب خود روبه‌روست.

کسی که توان تأمین نان دنیای خود را ندارد و نمی‌تواند دنیای خود را آباد کند، آخرت خود را نیز نمی‌تواند آباد کند! 

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی اظهار کرد: یک میلیارد مسلمان اسیر دست غربیان هستند. آنان توان بالایی در مقابله با مسلمانان ندارند، بلکه این مسلمانان هستند که سست و ضعیف هستند. کسی که عقل ندارد نه تنها در برابر دشمن از او کاری نمی‌آید، بلکه وی در برابر دوستان نیز نمی‌داند چه می‌کند. انسان باید سعادت دنیا داشته باشد تا به آخرت دست یابد. بعد از انقلاب اسلامی، در مواردی گداپروری در جامعه باب شد و دولت‌ها به‌جای شغل، به مردم پول دهند. مردم نباید نان خود را با ذلت به دست آوردند. کار را نیز باید خود دنبال کرد و البته برای این کار باید کاردان بود.

عقل خودمان و اطرافیانمان را بسنجیم

این کارشناس مذهبی یادآور شد: آدم باید خود و اطرافیانش را آزمایش کند تا ببیند جزء کدام گروه قرار می‌گیرند. آیا خدایی ناکرده از جاهلان هستند یا از عاقلان؟

 امام صادق علیه‌السلام با این روایت به همه ما فهماندند که اگر کسی را در حال خوش عبادی دیدیم او را به عرش نبریم، بلکه ببینیم عقل و معرفت او چه اندازه است؟ درک او نسبت به دنیا و آخرت چگونه است؟ 

چقدر خوب است در مساجد، روایات باب عقل و جهل کتاب بحار و یا اصول کافی حتی شده از رو خوانده شود و اصلا هر شب بعد از هر نمازی یک سوال اعتقادی مطرح شود و از مردم خواسته شود تا جواب این سوال را پیدا کنند و خودشان روی این سوال فکر کنند تا راه امام صادق (ع) ادامه پیدا کند.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت